„Jedyną stałą rzeczą w życiu jest zmiana”.
Heraklit
Już Heraklit z Efezu powiedział, że „jedyną stałą rzeczą w życiu jest zmiana” i miał rację. Rok 2020 pokazał, iż stanęliśmy „twarzą w twarz” z nagłą zmianą. W niektórych przypadkach straciliśmy coś dla nas ważnego, rozstaliśmy się z bliską osobą, dostaliśmy wypowiedzenie z pracy, w innych zmieniliśmy miejsce zamieszkania, wyruszyliśmy w nieznaną podróż czy rozpoczęliśmy pracę nad własnym rozwojem osobistym. I choć zmiany bywają burzliwe i gwałtowne, to motywują do tego, aby nadążać za dynamicznie zmieniającym się otoczeniem. Dostosowanie się do zmiany jest procesem. Kiedy ludzie doświadczają jakiejkolwiek zmiany, zwykle przechodzą przez szereg faz. Jeśli jest to zmiana narzucona z góry, jak to ma miejsce w przypadku pandemii, to na początku podchodzimy do zmiany z dystansem i postrzegamy ją w kategorii zagrożenia. I to jest naturalne uczucie, gdyż zmiana jest procesem przechodzenia od zagrożeń do szans.
W jednym z podejść psychologicznych możemy wyróżnić cztery główne etapy przechodzenia przez zmianę: zaprzeczenie, opór, eksperymentowanie i zaangażowanie. W pierwszej fazie procesu zmiany czyli w fazie zaprzeczania, zmianę traktujemy jako ryzyko i zagrożenie. Na tym etapie nie chcemy przyjąć do wiadomości, że zmiana się pojawiła i zachowujemy się tak, jakby nic się nie zmieniło. Drugim etapem w procesie zmiany jest opór. Jest to stan, w którym dążymy do utrzymania dotychczasowej sytuacji i zachowania status quo. Często robimy to po to, aby pozostać jak najdłużej w „strefie komfortu”. W naszych umysłach pojawia się chłodna kalkulacja, iż nawet jeśli zmiana jest czymś fascynującym, to jednak niesie ze sobą poczucie niepewności. Na tym etapie procesu zaczynamy sobie uświadamiać, że zmiana w naszym życiu jest nieunikniona. Zanim przystosujemy się do zmiany i ją zaakceptujemy możemy odczuwać negatywne emocje. W trzecim etapie procesu, jakim jest eksperymentowanie, właściwie już jesteśmy pewni, że zmiana jest nieodwracalna, więc zaczynamy ją akceptować oraz postrzegać jako szansę. Mamy poczucie radości, zadowolenia, odczuwamy przypływ energii. W fazie eksperymentowania widzimy pozytywne aspekty tej zmiany. Tworzymy cele, plany, koncentrujemy się na wizji przyszłości. Czwartym etapem procesu zmiany jest zaangażowanie. Stajemy się aktywni, koncentrujemy się na obszarach działalności, na które mamy największy wpływ. Nasze codzienne działania uległy zmianie i zostały zastąpione przez nowe, stwarzające warunki i możliwości dla rozwoju osobistego. Jest to czas dostrzegania szans i nie wyobrażamy sobie powrotu do stanu przed zmianą. Efektywnym narzędziem do pracy z własnymi przekonaniami oraz radzenia sobie ze zmianą w różnorakich życiowych sytuacjach jest Terapia poznawczo-behawioralna zwana również Racjonalna Terapia Zachowania (RTZ), (ang. Rational Behavior Therapy RBT) stworzona przez amerykańskiego lekarza psychiatrę Maxie C Maultsby jr., na którą zapraszamy do Instytutu Zdrowia i Urody Holispace.
Terapia poznawczo-behawioralna, Racjonalna Terapia Zachowania (RTZ) jest metodą pracy z przekonaniami i emocjami. Celem terapii jest koncentracja na zdrowym myśleniu, które w konsekwencji prowadzi do zmian i podnosi jakość życia. Racjonalna Terapia Zachowania najczęściej wykorzystywana jest do pracy z osobami bez stwierdzonych zaburzeń klinicznych, które przeżywają trudności w radzeniu sobie z sytuacjami życiowymi, niezdrowymi nawykami i przekonaniami. Podczas pracy z własnymi przekonaniami osoba koncentruje się na teraźniejszości i przyszłości, unika się powracania do przeszłości. Terapia jest prowadzona w formie warsztatów, podczas których pacjent poznaje techniki samopomocowe, dzięki którym potrafi obserwować własne myśli, emocje oraz ocenić ich wpływ na zachowanie i nastrój. W efekcie obserwacji oraz stosowania technik, w tym także relaksacji i technik wyobrażeniowych ten typ psychoterapii poznawczo-behawioralnej, umożliwia skuteczną poprawę samopoczucia i wpływa pozytywnie na jakość życia, pomaga w pokonywaniu: lęków, natręctw, uporczywych myśli, zamartwianiu się, stresu, konfliktów małżeńskich, rodzinnych.
„To nie fakty nas denerwują, złoszczą czy smucą, ale to my sami się denerwujemy poprzez nasze przekonania o tych faktach”. Maxie C Maultsby jr.
Zapraszamy do Instytutu Holispace na terapię poznawczo-behawioralna w ramach terapii RTZ.
mgr Izabela Blimel, psycholog (SWPS Warszawa) / konsultacje psychologiczne / warsztaty z racjonalnej terapii zachowania.
