Co to jest osteoporoza i dlaczego nasze kości słabną?

Osteopenia a osteoporoza – dotyczą tej samej tkanki – kości. Różnią się stopniem zaawansowania zmian. Osteopenia to stan obniżonej gęstości mineralnej kości, uznawany za etap pośredni między zdrową kością a osteoporozą. W osteopenii kości stają się słabsze niż prawidłowe, ale ryzyko złamań jest jeszcze mniejsze niż przy osteoporozie. Osteoporoza to już choroba, w której gęstość kości spada na tyle znacząco, że ich struktura ulega poważnemu osłabieniu, a złamania mogą wystąpić nawet przy niewielkich urazach lub codziennych czynnościach. Wraz z wiekiem spada gęstość mineralna kości oraz osłabia się cała ich struktura. U kobiet następuje to najczęściej w wieku po menopauzalnym, a u mężczyzn w okresie andropauzy. Utrata masy kostnej może sięgać nawet 20% w pierwszych 5 latach po menopauzie – to kluczowy czas dla profilaktyki.

WAŻNE:

W Polsce na osteoporozę cierpi już ponad 2,1 mln osób! Tylko niewielki procent pacjentów (około 5-7%) otrzymuje odpowiednie leczenie. 

W rzeczywistości cierpi na nią około 200 milionów ludzi na świecie, co czyni ją powszechnym problemem zdrowotnym.

FAKT: 1 na 3 kobiety i 1 na 5 mężczyzn po 50 roku życia doznaje złamania osteoporotycznego – ryzyko jest więc bardzo wysokie.

MIT: „Młode osoby nie tracą masy kostnej” – proces ten zaczyna się już około 30. roku życia, gdy szczytowa gęstość kości stopniowo spada.

Jednym z czynników, które na to wpływają jest spadek hormonów. Jak spowalniamy proces? Kluczową kwestią jest zadbanie o remodeling kostny – naturalny proces odnawiania kości. Polega on na tym, że stare, zużyte lub uszkodzone fragmenty kości są stopniowo rozkładane i usuwane, a w ich miejsce organizm buduje nową, zdrową kość.

Proces remodelingu kości trwa przez całe życie i możemy mieć na to realny wpływ, prowadząc odpowiedni styl życia. W Instytucie Holispace wierzymy w holistyczne podejście, aby pomóc naszym pacjentom cieszyć się zdrowymi i mocnymi kośćmi niezależnie od wieku. Łączymy wiedzę medyczną, dietetykę i terapie wspierające, aby wzmocnić kondycję całego organizmu i przeciwdziałać powstawaniu osteoporozy.

Cecha	Osteopenia	Osteoporoza
Definicja	Obniżona gęstość mineralna kości, stan pośredni między zdrowiem a osteoporozą	Choroba kości z istotnym spadkiem gęstości mineralnej i osłabieniem struktury
Gęstość kości (T-score)	od –1,0 do –2,5	poniżej –2,5
Ryzyko złamań	Umiarkowanie podwyższone	Wysokie, złamania nawet przy drobnych urazach
Objawy	Zwykle brak, wykrywana w badaniach densytometrycznych	Złamania, ból, obniżenie wzrostu, deformacje kręgosłupa
Znaczenie kliniczne	Sygnał ostrzegawczy – konieczność profilaktyki i kontroli	Choroba wymagająca leczenia farmakologicznego i zmian stylu życia

Ciekawostka:

Badania przeprowadzone w USA wykazały, że u kobiet rasy białej występuje ryzyko złamań o 30% wyższe niż u Amerykanek pochodzenia meksykańskiego i Afroamerykanek. Wśród kobiet rasy białej osteoporoza występuje częściej.

Czynniki takie jak dieta, ruch, związki mineralne, stres, środowisko – są istotnymi elementami wpływającymi na metabolizm kostny. Nasz styl życia może go wspierać albo oddziaływać niekorzystnie, przyspieszając resorpcję kości. W pierwszej kolejności zbadajmy stan kości. Ortopeda Targówek zleci odpowiednie badania w tym: badanie moczu, badania krwi oraz badanie gęstości mineralnej kości tzw. densytometrię. To specjalistyczne badanie jest kluczowe do dalszego postępowania.

MIT: W trakcie osteoporozy nie można robić masaży i prowadzić fizjoterapii.

FAKT: kruche kości narażone są na złamania, dlatego pytamy pacjentów jaki jest ich stan, czy mają taką wiedzę.

Jak możemy zadbać o zdrowie naszych kości?

Niewłaściwa, dieta, brak aktywności fizycznej, przewlekły stres, niektóre leki, stosowanie używek – mogą przyspieszyć demineralizację kości. Dlatego tak ważne jest, aby działać profilaktycznie jak najwcześniej. Proponujemy wdrażanie pewnych zmian w codziennym życiu:

• Dieta dla mocnych kości.

Wapń to podstawowy budulec szkieletu. Spożywanie jego odpowiedniej ilości jest kluczowe do utrzymania prawidłowej masy kostnej. Pierwiastek ten znajdziemy w wielu produktach spożywczych, które łatwo możemy włączyć do codziennej diety. Jego doskonałym źródłem mogą być zielone warzywa liściaste, nasiona sezamu, migdały, ryby zjadane z ościami (np. sardynki), oraz oczywiście nabiał (kefir, twarogi, jogurty naturalne).

Witamina D3 – pełni kluczową rolę w regulacji gospodarki wapnia oraz umożliwia jego wchłanianie z pożywienia. Absorbujemy ją ze słońca i pożywienia, niestety w naszej szerokości geograficznej występują często jej niedobory. Dlatego warto badać poziom jej metabolitu we krwi i w razie potrzeby korzystać z dodatkowej suplementacji.

Białko– często niedoceniane, odgrywa równie ważną rolę. Bez niego procesy naprawy kości nie będą efektywne, ponieważ pełni rolę budulca. Polecamy zadbać zarówno o dobre źródła roślinne (komosa ryżowa, rośliny strączkowe, orzechy) jak i zwierzęce (ryby, jaja, chude mięso).

FAKT: niedobory witaminy D3 wpływa istotnie na pojawienie się osteoporozy

MIT: wapń i mleko zabezpieczają przed osteoporozą

Glukozamina i kolagen – czym się różnią? Są to różne substancje, od lat stosowane w leczeniu dolegliwości mięśniowo-stawowych.
Glukozamina, należąca do aminocukrów, naturalnie występuje w organizmie, szczególnie w chrząstce i mazi stawowej. Zapewnia prawidłową strukturę, amortyzację i odpowiednie nawilżenie stawów.

Kolagen to białko strukturalne obecne w chrząstce, kościach, więzadłach i skórze.
Odpowiada za elastyczność oraz wytrzymałość mechaniczną tkanek.

Glukozamina a kolagen – jak działają?

Glukozamina wspiera kondycję stawów, dlatego znajduje się w suplementach diety i lekach. Mechanizm działania glukozaminy nie został dokładnie poznany. Badania potwierdzają jej wpływ na pobudzanie chondrocytów, czyli komórek chrząstki stawowej. Chondrocyty pod wpływem glukozaminy produkują proteoglikany i glikozaminoglikany. Glukozamina oddziałuje również na synowiocyty, komórki mazi stawowej, które wytwarzają kwas hialuronowy. Proteoglikany, glikozaminoglikany i kwas hialuronowy są niezbędne dla płynności ruchu i prawidłowej pracy stawów. Zatem kwas hialuronowy w pośredni sposób, pełni istotną rolę przeciwdziałaniu powstaniu osteoporozy. W Instytucie dysponujemy produktem o nazwie Intelligent HA. Kapsułki Intelligent HA rekomendują lekarze i farmaceuci, gdyż zawiera dzienną dawkę 100 mg kwasu hialuronowego o prawidłowym stosunku molekularnym w 1 kapsułce. Kolagen pełni kluczową rolę w utrzymaniu elastyczności kości.
Glukozamina, wspierając chrząstkę i stawy, może pośrednio wspomagać profilaktykę osteoporozy, poprawiając mobilność i komfort życia.

• Ruch – naturalny stymulator kości. Kości reagują na obciążenia- im więcej sygnałów dostają podczas aktywności, tym wolniej się osłabiają. Dlatego najbardziej skuteczne będą ćwiczenia oporowe, siłowe i takie, które wykorzystują ciężar własnego ciała (np. przysiady). Aktywność ruchowa wspiera również koordynację i utrzymanie równowagi, co zmniejsza ryzyko upadków i urazów.

Badania epidemiologiczne przeprowadzone na populacji około 6 tysięcy mieszkańców krajów basenu Morza Śródziemnego wskazują na aktywność fizyczną jako najważniejszy czynnik zabezpieczający przed osteoporozą, natomiast brak aktywności, według tych badań, okazuje się większym zagrożeniem niż brak ekspozycji na światło słoneczne, menopauza czy niedobory wapnia.

• Styl życia i regeneracja. Stres jest cichym sprzymierzeńcem osteoporozy. Wysoki poziom kortyzolu przyspiesza utratę masy kostnej. Dlatego tak ważne jest wprowadzanie do codziennej rutyny technik relaksacyjnych. Proponujemy znaleźć chwilę na spokojny oddech, spacer w naturze, głaskanie zwierząt czy skorzystanie z masażu, sauny czy SPA. Sen także działa jak naturalny lek na nasze kości. To właśnie w czasie nocnej regeneracji organizm odbudowuje tkanki, reguluje gospodarkę hormonalną i wzmacnia odporność. Używki takie jak alkohol, papierosy i kawa nie tylko wypłukują minerały, ale też zaburzają procesy regeneracyjne całego organizmu.

MIT: w czasie osteopenii i osteoporozy nie można ćwiczyć na siłowni

FAKT: podnoszenie ciężarów wzmacnia gęstość mineralną kości. Ćwiczenia muszą być dostosowane do możliwości każdej osoby

Osteoporoza to nie wyrok

Osteoporoza nie musi być nieuniknioną konsekwencją starzenia się. To schorzenie, któremu można skutecznie przeciwdziałać- i to niezależnie od wieku. Każdy krok, który podejmujemy na co dzień, ma znaczenie. Od wyboru żywności na talerzu, przez regularną aktywność fizyczną, aż po troskę o sen regenerację i unikanie używek. Kości, choć wydają się „martwe”, są tak naprawdę niezwykle dynamiczną tkanką. Podlegają ciągłemu procesowi remodelingu i reagują na to jak o nie dbamy. Dlatego tak ważne jest, by patrzeć na zdrowie kości w sposób całościowy. Nie wystarczy tabletka czy suplement- potrzebujemy stylu życia, który wspiera cały organizm. Silne kości to nie tylko ochrona przed złamaniami- to fundament naszej sprawności, samodzielności i dobrej jakości życia na starość.

MIT: choroba dotyczy tylko starszych osób

FAKT: osteoporoza przez długi czas nie daje objawów, co utrudnia jej wykrycie

Profilaktyka i leczenie osteopenii oraz osteoporozy wymagają podejścia wieloaspektowego. Kluczową rolę odgrywa aktywność fizyczna – regularne ćwiczenia wzmacniające kości, takie jak spacery, nordic walking, czy trening oporowy. Równie istotna jest dieta bogata w wapń, witaminę D oraz białko, które stanowią podstawowy budulec kości i wspierają ich regenerację. Warto ograniczać używki, takie jak alkohol czy papierosy, ponieważ przyspieszają utratę masy kostnej.

Ważnym elementem wspierającym terapię są metody fizjoterapeutyczne. Ćwiczenia prowadzone pod okiem specjalisty pomagają poprawić stabilność, zmniejszyć ryzyko upadków i zwiększyć siłę mięśniową. Masaż leczniczy stanowi cenne uzupełnienie – poprawia krążenie w tkankach, redukuje napięcia mięśniowe, wspomaga regenerację oraz zwiększa komfort życia pacjentów z dolegliwościami układu ruchu. Dzięki temu profilaktyka i leczenie osteoporozy oraz osteopenii stają się bardziej kompleksowe i skuteczne.

Dietetyk kliniczny – przygotowujemy terapię dietą dla wzmocnienia kości, odkwaszenia komórek, zwiększenia potencjału mięśni. W Instytucie Holispace stawiamy właśnie na takie holistyczne podejście. Wspieramy pacjentów wiedzą, doświadczeniem i praktycznymi narzędziami. Od diagnostyki, konsultacji dietetycznych, przez terapie manualne i pracę z ciałem, aż po wsparcie w redukcji stresu i poprawie regeneracji. Tworzymy programy profilaktyczne dla kobiet w różnym wieku. znajdziemy rozwiązania, które najlepiej odpowiedzą na potrzeby Twojego ciała, umysłu i stylu życia.

Physiology,Bone Remodeling-StatPearls NCBI Bookshelf. Osteoporosis.foundation