Praktyki Mindfulness, czyli treningi uważności, od kilku dekad zyskują uznanie jako skuteczne narzędzie redukcji stresu. Jednak dopiero w ostatnich latach nauka potwierdziła, że ich wpływ sięga znacznie głębiej – aż do poziomu procesów zapalnych, układu odpornościowego i ekspresji genów.
Mindfulness w świetle badań
W badaniach Harvard Medical School wykazano, że regularna praktyka uważności aktywuje tzw. „relaxation response” – fizjologiczną odpowiedź przeciwną reakcji stresowej. Oznacza to realne zmiany w funkcjonowaniu układu nerwowego, hormonalnego i immunologicznego. Zmniejsza się aktywność osi HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza), spada poziom kortyzolu, a organizm odzyskuje zdolność samoregulacji.
Jednym z najlepiej zbadanych obszarów wpływu mindfulness są markery zapalne, takie jak CRP (białko C-reaktywne), IL-6 i TNF-α. Wysokie ich stężenia są uznanym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, metabolicznych i neurodegeneracyjnych.
Metaanaliza Blacka i Slavicha z 2016 roku, obejmująca 20 randomizowanych badań, wykazała, że interwencje mindfulness mogą prowadzić do obniżenia poziomu CRP i TNF-α oraz modulacji aktywności genów związanych z odpowiedzią zapalną. Wnioski te potwierdził przegląd systematyczny Rådmark i współpracowników (2019), który objął 34 badania z udziałem ponad 1800 uczestników. Autorzy stwierdzili umiarkowany, lecz istotny statystycznie efekt obniżenia markerów zapalnych, przy największym wpływie na CRP.
Z kolei metaanaliza Sanada i wsp. (2020) w „International Journal of Molecular Sciences” podkreśliła, że efekt przeciwzapalny jest szczególnie wyraźny w populacjach klinicznych – u osób z depresją, chorobami przewlekłymi czy zaburzeniami lękowymi. W populacjach zdrowych zmiany były mniejsze, ale również zauważalne po co najmniej ośmiotygodniowym cyklu praktyk.
Inne badania
Badania interwencyjne potwierdzają te obserwacje. W 9-miesięcznym randomizowanym badaniu Ng i współpracowników (Translational Psychiatry, 2020) osoby starsze z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi. Osoby uczestniczące w programie Mindful Awareness Practice (MAP), miały istotnie niższy poziom hs-CRP w porównaniu z grupą kontrolną. Co ciekawe, efekt był silniejszy u kobiet, co może sugerować odmienną wrażliwość immunologiczną zależną od płci.
W podobnym kierunku idą dane z badań klinicznych. W 2024 roku Alhawatmeh i wsp. wykazali, że ośmiotygodniowa praktyka mindfulness u pacjentów dializowanych prowadziła do spadku stężenia CRP i TNF-α, choć zmiany IL-6 nie były istotne statystycznie. Autorzy podkreślili, że poprawa samopoczucia psychicznego i jakości snu współwystępowała ze zmianami biochemicznymi, co sugeruje integracyjny mechanizm działania.
Mindfilness Warszawa
Nie wszystkie badania potwierdzają silny efekt – część wykazuje brak zmian lub różnice nieistotne. Wynika to z dużej zmienności w protokołach, czasie trwania interwencji i metodach pomiaru. Jednak nawet przy umiarkowanych efektach statystycznych kierunek zmian jest jednoznaczny. Regularna praktyka uważności wspiera równowagę układu odpornościowego. Zmniejsza stan zapalny o niskim nasileniu, który leży u podstaw wielu chorób cywilizacyjnych. Mindfulness Warszawa to często wpisywana fraza. Gdzie jak nie w stlicy poszukuje się medycyny stylu życia i pełni dobrostanu. Z perspektywy organizacji zdrowia publicznego, Mindfulness nie jest więc techniką relaksu. Jest formą profilaktyki biologicznej, wpływającą na kluczowe procesy regulujące odporność, nastrój i procesy starzenia.
Mindfilness w Holispace
WInstytucie Holispace koncepcja ta jest praktykowana zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i organizacyjnym. W Holispace wprowadza programy Mindfulness do środowisk pracy w ramach Akademii Zdrowa Organizacja. Pomagamy firmom budować kulturę dobrostanu i odporności psychofizycznej. Regularne sesje uważności – prowadzone w formie warsztatów, mikro-przerw od stresu czy indywidualnych terapii oddechowych – wspierają regenerację, poprawiają koncentrację i obniżają poziom napięcia wśród pracowników.
W sesjach indywidualnych Holispace łączy praktyki Mindfulness z elementami pracy z ciałem, oddechem, co pozwala monitorować reakcje fizjologiczne i realnie oceniać efekty. Dzięki temu Mindfulness staje się narzędziem nie tylko rozwoju świadomości, lecz także profilaktyki zdrowotnej opartej na dowodach. Przykładem są wyniki badania potwierdzające oparte na dowodach naukowych.Zzalecenie, aby włączyć medytację uważności jako metodę uzupełniającą do planów opieki pielęgniarskiej nad pacjentami z chorobą nerek w stadium końcowym (źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11660067/).
W świecie chronicznego stresu i przepracowania takie podejście ma znaczenie strategiczne. Uważność to dziś nie tylko moda – to nowoczesna forma medycyny stylu życia, której skuteczność potwierdzają dane naukowe.