Kiedy przychodzimy na świat krążenie w naszym organizmie jest na ogół idealne.  Z wiekiem, „dzięki” niezdrowemu stylowi życia, nieodpowiedniej diecie ulega ono zaburzeniom, a to prowadzi do wielu chorób oraz skraca życie. Czy możemy przywrócić właściwe mikrokrążenie, poprawić jakość życia i w zdrowiu doczekać sędziwych lat? Prowadzę Instytut Holispace, dbając o klientów i pacjentów holistycznie. Dlatego w Holispace dbamy też o właściwe mikrokrążenie.

Czy jest mikrokrążenie?

Cały sens pracy układu krążenia i serca prowadzi do dostawy krwi, by zaopatrzyć każdą komórkę organizmu a z nią życiodajne substancje i tlen. Krew pokonuje fascynującą podróż – od aorty, poprzez tętnice, tętniczki aż przez naczynia w skali mikro: włośniczki i kapilary. Te ostatnie stanowią ogromną sieć połączeń a ich powierzchnię szacuje się na ok. 300 m². Mikrokrążenie, bo o nich mowa (małe naczynia krwionośne – zwykle o średnicy wewnętrznej <100 μm), odbywa fundamentalne znaczenie dla stanu zdrowia człowieka.

Jakość tych naczyń stanowi o naszym samopoczuciu i sposobie funkcjonowania, a także prawdopodobnie długości życia. Nie może być inaczej, gdyż w całym układzie krążenia stanowią aż 75%. W związku z liczbą budujących go komórek, ich masą, powierzchnią oraz rolą jaką odgrywa w wielu fizjologicznych procesach, został uznany za integralny narząd w organizmie człowieka. Mikrokrążenie stanowi także o termoregulacji czyli stabilizacji temperatury narządów. Na powierzchni skóry bierze udział w gojeniu ran i kontroluje reakcje zapalne.

Ważną, o ile nie najważniejszą rolę w mikrokrążeniu stanowi śródbłonek

Wspólnym składnikiem strukturalnym wszystkich małych naczyń krwionośnych i limfatycznych w całym ciele jest śródbłonek (łączna powierzchni śródbłonka dorosłego człowieka to ok 1000 m2 a łączna masa to ok 1,5 kg). Głównym zadaniem śródbłonka jest utrzymanie stałego przepływu krwi poprzez regulację jej krzepliwości i w tym celu wytwarza on substancje aktywne: prostacyklinę i tlenek azotu (zmniejszenie ich produkcji to podstawowa dysfunkcja śródbłonka).

Poza kontrolowaniem wysoce wyspecjalizowanej wymiany krwi z tkanką, potrzebnej do transferu składników odżywczych, sygnalizacji lub funkcji immunologicznych, śródbłonek pełni też wiele innych kluczowych funkcji fizjologicznych, w tym zachowanie powierzchni przeciwzakrzepowej.

Jak twierdzi prof. William Aird z Harvard Medical School – „Nie ma takiej choroby, która by nie dotykała śródbłonka”. To pokazuje jak nasze zdrowie i kondycja zależą od stanu tychże komórek a ich dysfunkcja przyczynia się do wielu patologii chorobowych na podłożu zapalnym.

To swoista mozaika, kształtowana w naczynkach przez czynniki środowiskowe i organiczne. Śródbłonek tworzy swój własny „kod dowodzenia” pomiędzy komórkami naczyniowymi i strukturami sąsiednimi, za sprawą którego może dojść do szybkich zmian chociażby jak zawał serca.Wymiana substancji odbywa się w naczyniach włosowatych. Substraty z osocza krwi dostarczają składniki odżywcze, a usuwane zostają końcowe produkty przemiany materii. Wymiana następuje na odcinku przezkapilarnego strumienia przepływu na długości naczynia włosowatego i jest efektem oddziaływania ciśnienia hydrostatycznego i koloidoosmotycznego na tętniczym i żylnym końcu naczynia włosowatego

Jakie są skutki zaburzenia pracy mikronaczyń (mikrokrążenia)?

Prawidłowość, funkcjonowanie oraz gęstość mikrokrążenia są coraz częściej badane. Zajmuje się tym m.in. National Institutes of Health, które zorganizowało specjalne warsztaty, które zgromadziły naukowców i klinicystów z różnych dziedzin badań mikronaczyniowych, aby podzielić się najnowszymiodkryciami, zidentyfikować wspólne wyzwania i wspierać wspólne badania nad fizjologią i patologią drobnych naczyń krwionośnych w wielu narządach i tkankach.

Badacze i specjaliści doszli m.in. do wniosku, że zaburzenia w tych mikroskopijnych kapilarach (w szczególności zaburzenia regulacji zmian średnicy tętniczek), poprzedzają różne choroby i dolegliwości.

Niezakłócone mikrokrążenie jest konieczne, aby pierwsze etapy komórkowych reakcji immunologicznych przebiegały bez przeszkód. Decydujące stają się transport i dotarcie krwinek białych, przyleganie białych krwinek do śródbłonka mikronaczynia oraz przenikanie leukocytów do tkanki. Zatem istnieje silny związek pomiędzy stanem czynnościowym mikrokrążenia a reakcjami odpornościowymi.

Badania potwierdzają, iż jeśli pojawia się dysfunkcja śródbłonka naczyń (wnętrze naczynia włosowatego), to za jakiś czas pojawią się problemy w naczyniach wieńcowych czy w tętnicach, zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia przewlekłych chorób oraz szybszego starzenia się organizmu. U seniorów, gęstość mikronaczyń zmniejszona jest średnio o 40 proc. (stopniowo zanikają), co w konsekwencji oznacza pogorszenie przepływu krwi, słabsze dotlenienie, oraz zaburzenia w układzie limfatycznym.

*¹“Małe naczynia krwionośne: duże problemy zdrowotne?”: Rekomendacje naukowe z Warsztatów National Institutes of Health – American Heart Association

Jakie sygnały wysyła nasz organizm?

Zaburzenia mikrokrążenia prowadzą do wielu stanówchorobowych. Powikłania mikrokrążenia (zaburzenia przepuszczalności ściany naczynia włosowatego), są znanymi skutkami:

• długotrwałego nadciśnienia tętniczego
• cukrzycy (przewlekły proces zapalny),
• zaburzeń pracy mięśni,
• nietolerancji zimna (co skutkuje zimnymi kończynami),
• zaburzeniami kognitywnymi,
• zaburzeniami poznawczymi (problem rozwija się w centralnym układzie nerwowym)
• zaburzeniami snu,
• problemy z gojącymi się ranami.

Przyczyny zewnętrzne zaburzeń mikrokrążenia następują w przypadkach: niedotlenienia (np. himalaizm, nurkowanie); poparzenia; we wrodzonych chorobach tkanki łącznej; wrodzonej patofizjologii nerek; po urazach; wskutek zatrucia ołowiem; braku aktywności fizycznej; działania ksenobiotyków.

Śródbłonek reguluje procesy: nadmiaru angiogenezy – to również początek zmian takich jak RZS (reumatoidalne zapalenie stawów), łuszczyca, utrata wzroku.

Jak zapobiegać zmianom mikrokrążenia ?

Na straży stoi zdrowy styl życia, który wraca jak bumerang, już nie tylko by być fit, ale przede wszystkim żyć zdrowo, być aktywnym przez długie lata.

Naturalne sposoby na wzmocnienie naczyń i redukcję stanów zapalnych to:

• minimalizacja stresu
• minimalizacja używek,
• regularne dotlenianie organizmu,
• zdrowia dieta (wprowadzenie pokarmów i pokarmów antyoksydacyjnych, bogatych w zdrowe tłuszcze i witaminy)
• ruch, ćwiczenia, spacery
• wprowadzenie fitoantyoksydantów, które hamują tworzenie wolnych form tlenu i usuwają wolne rodniki (wolny rodnik jest cząsteczką zdolną do niezależnego istnienia, zawierającą przynajmniej jeden elektron niesparowany).

TO WAŻNE: Śródbłonek

– produkuje substancje rozszerzające naczynia: tlenek azotu i prostacyklina oraz substancje naczynioskurczowe (endotelinę i czynnik zwężający), dlatego warto uruchomić produkcję tlenku azotu i prostacykliny.

Jak to zrobić? Znajdź w diecie żródła:

Polifenoli w tym reservatrol i polidatyna, które wzmagają syntezę tlenku azotu. To wymiatacze wolnych rodników, przez co stabilizują strukturę błon komórkowych. Warto także sięgać po herbatę zieloną yerba-mate, jabłka (jeść ze skórką), borówki, brokuły i inne warzywa i owoce. Zmniejszają one ryzyko powstawania zakrzepów oraz stężenie estrów cholesterolu w płytkach miażdżycowych. Przyjmowanie suplementów z resweratrolem powinny skonsultować kobiety w ciąży.

• karotenoidy – rozpuszczają się w tłuszczach a proces ten ma wpływ na wiele biologicznych procesów, takich jak fotosynteza, zdolność widzenia. Luteinę likopen i zeaksantynę znajdziemy w jarmużu i zielonej pietruszce;
• odpowiednie witaminy i koenzymy oraz jony wapnia;
• działanie regulujące wytwarzanie tlenku azotu, przeciwzapalne oraz wzmacniające naczynie i proces krzepnięcia. Warto zdecydować się na dietę przeciwzapalną;
• zioła, z których dobrodziejstw warto korzystać jak np.: kasztanowiec.

Nie mniej ważne od diety i przyjmowania suplementów jest aktywność fizyczna. Zarówno serce, nerki jak i przewód pokarmowy i mózg są słabo unerwione, stąd mają ograniczoną mobilność skurczu i rozkurczu naczynia w sposób naturalny. Zadbanie o zdrową formę a więc aktywność fizyczną (długie spacery, ćwiczenia aerobowe w miarę możliwości) są kluczowe.

Co jednak, gdy nie mamy już takiej możliwości? Z pomocą przychodzą rozwiązania medyczne jak fizykalna terapia naczyniowa Bemer, której wpływ na śródbłonek naczyń bada się od wielu lat. Udokumentowano wpływ metody w przypadku zaburzonego mikrokrążenia na sen, ból, jakość życia z różnymi obrazami klinicznymi, jak fibromialgia, zespół stopy cukrzycowej, zakrzepica.

Zadbaj o naczynia jak najwcześniej!

Dostosowywanie się układu krążenia do aktualnego zapotrzebowania organizmu wynikającego z procesów wymiany komórkowej jest najważniejszym warunkiem prawidłowej sprawności fizycznej i umysłowej. Utrzymanie lub przywrócenie skutecznej regulacji układu krążenia krwi w zależności od zapotrzebowania ze strony narządów jest zatem kluczowe zarówno w profilaktyce jak i w terapii. Optymalna regeneracja, przywrócenie stanu normalnego lub wspomożenia procesu gojenia nie są możliwe bez odpowiedniego udziału mikrokrążenia.

Istotne w skuteczności terapii jest łączenie medycznych rozwiązań i naturalnych substancji zarówno w profilaktyce jak i działaniu klinicznym w zdiagnozowanych przypadkach: nadciśnienia krwi, lepkości, problemów metabolicznych, układu nerwowego, trudno gojących się ran, mające na celu dostateczne ukrwienie tkanek i narządów. Medycznym rozwiązaniem jest fizykalna terapia naczyniowa jako komplementarna metoda terapeutyczna do stymulacji mikrokrążenia.

Na straży dobrego krążenia stoi zawsze aktywność, najlepiej na świeżym powietrzu. Dlatego zwłaszcza seniorzy nie powinni rezygnować z ruchu. Spacery, jazda na rowerze, pływanie, nordic-walking i poranne rozciąganie kondycjnują ciało, by procesy przebiegały właściwie. Najlepsze efekty uzyskuje się przez interwałowy trening. W przypadku osób leżących, unieruchomionych, kluczowe stają się masaże, aktywujące krążenie, maście i suplementacja olejem CBD.

Terapie usprawniające mikrokrążenie są znakomitą prewencją immunologiczną, przeciwstarzeniową, anti-aging, na drodze do długowieczności. Do cery pełnej blasku polecam kremy na bazie wyciągu z kofeiny, na bazie roślinnych wyciągów, np. polskiej śliwki.

Weronika Ławniczak

Terapeuta medycyny zintegrowanej, specjalista ds. mikrokrążenia,

 dietetyk, fitoterapeuta