Terapia punktów spustowych

Punkty spustowe z ang. zwane trigger points są to bolesne zgrubienia umiejscowione w konkretnych lokalizacjach; mogą znajdować się w mięśniu bądź powięzi. Charakterystyczne jest występowanie ich w napiętym mięśniu, łatwo je palpacyjnie wyczuć jako grudkę, która po uciśnięciu daje bardzo typowe radiacje lub rzutuje w inny obszar. Czynnikiem ryzyka pojawienia się takiego punktu są przeciążenia oraz nadmiar stresu.

Jakie są konsekwencje bagatelizowania takich objawów?

Mogą one wpływać na elastyczność mięśni, a więc utrudniać jego aktywną pracę polegającą na przemiennym skracaniu i wydłużaniu podczas ruchów. Prowadzi to w skutkach do zmniejszenia zakresu ruchomości i siły mięśniowej. Przez co nie możesz np. skręcić głowy i szyi szczególnie możesz to zauważyć prowadząc auto- kiedy chcesz się upewnić, czy możesz włączyć się do ruchu czy cofać w wąskie miejsce parkingowe. Jeśli problem jest odwlekany lub po prostu masz nadzieję, że „przeczekasz i samo przejdzie” dochodzi do przykurczów i kolejnych kompensacji, które wytworzy sobie organizm. Tym samym potrzeba będzie więcej terapii, aby uwolnić się od następstw.

Rodzaje punktów spustowych

• aktywne – powodują ból samoistny, bardzo tkliwe pod wpływem dotyku i ucisku, promieniujący wzdłuż charakterystycznych miejsc. Ich obecność osłabia mięśnie i zmniejsza ich elastyczność.
• Utajone – nie wywołują bólu samoistnego, jedynie pod uciskiem powoduje promieniowanie. Mogą przejść w stadium aktywnego punktu lub z niego powstać. Jeśli punkt główny lub ten, z którego powstały zostanie rozluźniony zanikają, ulegają dezaktywacji.
• Satelitarne – punkty, które pojawiają się w tym samym mięśniu, gdzie jest punkt spustowy pierwotny lub rejonie, do którego może z niego rzutować ból.
• Embrionalny –  wrażliwy punkt wyczuwalny palpacyjnie w obrębie mięśnia, nie daje promieniujących objawów. Jeśli podlega dalszym przeciążeniom może wykształcić się z niego utajony, a w dalszej drodze aktywny.
• Centralny – jak sama nazwa wskazuje znajduje się w centralnej części mięśnia, w obrębie zakończenia nerwu.
• Obwodowe – znajduje się na obrzeżach mięśni, czyli w obrębie ścięgna lub przyczepu kostnego. Wówczas mogą stać się przyczyną entezopatii, której przykładem może być łokieć golfisty.

W Holispace znajdziesz szereg terapii punktów spustowych pomocnych w przypadku pojawienia się napiętych mięśni.

Fizjoterapia punktów spustowych to terapia manualna mająca na celu uwolnienie o od napięć. Fizjoterapeuta zbiera dokładny wywiad, bada ruchomość, ocenia przesuwalność powięzi i wyczuwa powstałe punkty spustowe.  Manualne rozluźnianie poprzez ucisk danego punktu palcem lub np. w obrębie mięśni karku można zastosować chwyt szczypcowy. Kompresja takiego miejsca ma na celu wywołać chwilowe niedokrwienia, a po określonym czasie (kilku-kilkunastu sekund) następuje przekrwienie. Dzięki temu lepsze jest odżywienie i dotlenienie oraz rozluźnienie tego obszaru.

Terapia mięśniowo-powięziowa, która pozwoli na uelastycznienie i rozciągnięcie skróconej powięzi oraz usunięcie restrykcji. Terapeuta ustawia dany mięsień w rozciągnięciu np. poprzez obniżenie obręczy barkowej lub ustawienie głowy w kierunku do wydłużenia mięśnia. Naciska przez konkretny odcinek czasu i po zmniejszeniu napięcia przechodzi do nowego zakresu ruchu.

Masaż tkanek głębokich z wykorzystaniem elementów masażu poprzecznego z szybkimi oscylacyjnymi ruchami na brzuścu mięśnia, z szybkością zbliżoną do bicia serca. Masaż wzdłuż włókien mięśniowych dla rozklejenia restrykcji powięziowych.

Terapia punktów spustowych

 W zależności od stanu mięśni i obszarów zajętych potrzeba od kilku do 10 lub więcej terapii, połączonych z odpowiednimi ćwiczeniami. Terapeuta poinstruuje, jak wykonać autostreching w połączeniu z oddechem. Dla wparcia efektów terapeutycznych korzystnie jest dodać taping oraz poprawiającą mikrokrążenie fizykoterapię BEMER. Warto wykonywać takie terapie raz w tygodniu i pamiętać o zaleceniach fizjoterapeuty do samodzielnych ćwiczeń dmowych. W przypadku entezopatii takich jak łokieć golfisty lub łokieć tenisisty – charakteryzujących się przeciążeniem przedziałów mięśniowych odpowiednio dla pierwszego zginaczy i drugiego prostowników, dla potwierdzenia diagnozy należy wykonać u ortopedy badanie USG. W trakcie badania lekarz oceni stan ścięgien i mięśni, ilość płynu oraz skieruje na odpowiednie leczenie.

Słowniczek pojęć:

• restrykcje-ograniczenia w przesuwalności powięzi, wykrywane przez terapeutę za pomocą dłoni;
• badanie palpacyjne – polega na sprawdzaniu poprzez dotyk konkretnych struktur: mięśni, ścięgien itd., pozwala na wykrycie napięć, zgrubień ograniczeń ruchomości;
• łokieć tenisisty- schorzenie dotyczące przedziału prostowników przedramienia, objawiające się bólem i stanem zapalnym po stronie bocznej przedramienia, wynika z przeciążeń;
• łokieć golfisty- schorzenie dotyczące przedziału zginaczy przedramienia, objawiające się bólem i stanem zapalnym po stronie przyśrodkowej przedramienia, wynika z przeciążeń;
•  manualne rozluźnianie – techniki fizjoterapeutyczne wykonywane za pomocą rąk terapeuty;
• dezaktywacja punktu spustowego- „wyłączenie z trybu aktywnego”, uwolnienie od napięcia.

Opracowała mgr fizjoterapii Małgorzata Adamczuk